Cổ trạch phong môn - Một làng nghề truyền thống :
"Một trời lô tản thanh tao
Khí thiêng chung đức anh hào sản sinh
Hương ngải nơi ấy quê mình
Làng nghề truyền thống thắm tình bao la ".
Hương Ngải xã tôi thuộc huyện Thạch Thất xứ Đoài (Sơn Tây), nay là ngoại thành Hà Nội. Cũng như bao vùng quê khác, ẩn mình trong lũy tre của một làng Việt truyền thống với cây đa, giếng nước, sân đình. Làng tôi với đặc trưng vốn có, một là những người theo học thoát ly đi làm công tác xã hội, một là bám trụ với ruộng đồng, lúc nông nhàn theo nghề truyền thống: Làm nhà cổ và Mộc dân dụng với câu nói ngàn đời: "Ruộng bề không bằng nghề trong tay" hay "Giàu học chữ - Khó giữ nghề".
 |
 |
Tôi cũng là người làm nghề mộc truyền thống. Tôi rất thích chế tác đồ gỗ để làm lên những công trình mộc là những ngôi nhà cổ. Tùy vào sở thích và diện tích đất mà những ngôi nhà này thường có những dáng dấp khác nhau. Lớn thì là những ngôi đình, chùa là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng; trung bình thì là những ngôi nhà thờ họ; nhỏ thì là những ngôi nhà thờ gia tiên hoặc những ngôi nhà truyền thống sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày với nội thất văn minh, hiện đại.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Từ những mục đích sử dụng khác nhau mà nhà gỗ truyền thống của đồng bằng Bắc bộ cũng định ra những giá trị khác nhau trong kĩ thuật xây dựng như: “Tiền kẻ, hậu bẩy”; “Câu đối cột đứng đất”, “Năm, sáu hàng chân”; “Dưới mười, trên tám” với những tỷ lệ vàng vốn để thiết kế “xà dọc, quá giang” tạo nên sự hài hòa của một nếp nhà cổ truyền.
 |
 |
 |
 |
Thương hiệu nổi tiếng của Làng Nghề được khắc họa qua những chân dung tác phẩm :
 |
 |
 |
 |
Về trang trí hoa văn, họa tiết đục chạm từ “chân kệ đến con giường” tạo thành “dải lèo vắt nóc” cho đến "chồng diêm tám mái”, “hiên diểu bát vần”, “Bức bàn đố lụa”... theo lối truyền thống làng nghề, mang phong cách riêng biệt. Những người thợ trong nghề của làng nhìn vào là biết ngay đó là sản phẩm của Làng làm ra.
Không chỉ vậy, các bộ đồ thờ, nội thất, chạm trổ tinh xảo, thể hiện sự ấm cúng trong ngôi nhà, sự tôn nghiêm trong gia phong người Việt. Đó chính là những giá trị không thể so sánh và được lưu truyền từ đời này sang đời khác để dẫu có đi xa chúng ta đều nhớ và cảm nhận được.
 |
 |
 |
 |
Giá trị văn hóa ở chỗ ông cha ta là đã để lại một kho tàng nghệ thuật. Ai trong chúng ta đều có một quê hương, một nơi "chôn rau cắt rốn". Cái mà chắc các bạn không thể không nhớ, không thể không cảm nhận được nơi đó có cái gì đã gắn bó thân thiết, hằn sâu trong con người của mình.
Giá trị văn hóa nữa mang tính giáo dục, theo thuần phong mỹ tục, truyền tụng đạo lý trong gia đình ... Những ngày lễ tết, những ngày công việc trọng đại chúng ta thường về quê, về nơi thờ tổ tiên hay còn gọi "Từ Đường", cúi layh các thế hệ đi trước để tự răn mình và răn dạy cháu con.
 |
 |
 |
 |
Những bức Hoành phi, Câu đối với những giáo lý Nho gia mang đến cho các thế hệ trong mỗi gia đình một ý thức gìn giữ gia phong, nhớ về nguồn cội.
Thông điệp của tôi muốn chuyển tải đó là những người yêu thích về kiến trúc nhà truyền thống của đồng quê Bắc bộ hãy tìm về Làng nghề quê để nghe, nhìn và cảm nhận về CỔ TRẠCH PHONG MÔN.
Theo lời tự bạch của Hồn Hương Phí Mạch Diễm
